Fish4dogs Superior Adult Complete

Aktualizacja recenzji: 4 lutego 2022
Ocena składu
4.4na 10

Oceny

Odżywczość
41p.
Składniki
47p.
Produkty uboczne poch. zwierzęcego
38%
(z czego świeże)
10%
Warzywa i owoce
0%
Białko zwierzęce
23%
Energia
369kcal
Opłacalność
11%

Dowiedz się co oznaczają oceny

Główne składniki

(zgrupowane, po odtworzeniu)

Białko
Tłuszcz
Węglowodany
Strawność
Wapń:Fosfor
Białko:Tłuszcz

Koszt i porcja

Waga Twojego psa
Aktywność/wiek
Kastrat
    
Dzienna porcja
 g
 kcal
Dzienny koszt
 zł

Białko
 g/kg m.c.

Tłuszcz
 g/kg m.c.

Woda
 ml/kg m.c.

Otwórz Zaawansowany kalkulator

O karmie w skrócie

Fish4dogs Superior Adult Complete jest karmą suchą ekstrudowaną. Na plus trzeba zaliczyć dużą zawartość kwasów omega-3 (DHA i EPA) pochodzących z ryb i olejów rybnych. Głównym źródłem białka są: łosoś, ziemniaki i digest, a profil składników odżywczych jest dość dobry dla przeciętnego psa, spełnia minimalne zalecenia FEDIAF.

Ankieta:
Czy podałbyś tę karmę swojemu psu?

Nie
50% TakVS
50% Nie

Skład

łosoś (26%), ziemniaki (26%), mączka z łososia (17%), skrobia grochowa (17%), olej z łososia (6,2%), wyciąg z łososia (digest, 1,8%), olej słonecznikowy, błonnik grochowy, mączka z kryla (0,9%), ekstrakt drożdżowy,

Legenda:

składnik korzystny i bezpieczny

składnik kontrowersyjny, niekorzystny lub szkodliwy

składnik małą czcionką może być w ilości zbyt małej, aby był korzystny

pozostałe składniki przeciętnej wartości, neutralne lub o nieznanym działaniu

Aktualizacja składu: 28 lipca 2020

Składniki analityczne

Białko
Tłuszcz
Popiół
Włókno
NFE2
dekl.
26%
12%
7%
2.5%
44.5%
min.1
23%
10%
6%
0.8%
33.8%
maks.1
29%
16%
8%
4.2%
53.2%
w s.m.3
28.3%
13%
7.6%
2.7%
48.4%
Wapń
Fosfor
Stosunek Ca:P
Potas
Sód
dekl.
1.16%
0.87%
1.3
b/d
b/d
min.1
0.9%
0.7%
0.8
b/d
b/d
maks.1
1.6%
1.1%
2.3
b/d
b/d
w s.m.
1.3%
0.9%
–
0%
0%

Wilgotność: maks.8%

1 wartości minimalne i maksymalne obliczyliśmy na podstawie tolerancji podanych w normach unijnych; są to wartości jakie musi spełniać karma pod koniec okresu ważności. Jak pokazują badania, zwykle rzeczywisty procent jest mniejszy niz deklarowany.

2 związki bezazotowe wyciągowe, czyli głównie węglowodany; ze względu na obowiązujące przepisy nie jest wymagane, aby na etykiecie znalazła się informacja o zawartości węglowodanów, dlatego przedstawiona wartość jest wynikiem obliczonym według powszechnie znanego wzoru.

3 w suchej masie, po odjęciu wody

Dopóki Twój pies nie jest chory, w wieku szczenięcym lub podeszłym, prawdopodobnie wystarczy, że będziesz trzymał się pożywienia o parametrach w zielonym zakresie.

Białko
Tłuszcz
Węglowodany
Strawność
W celu równego porównania karm o różnych poziomach wilgotności (suche, mokre, półwilgotne) musimy odjąć od całago składu wodę. Jest to tzw. analiza w suchej masie (s.m.) i jest podstawą do wielu obliczeń i rozważań. Do porównania karm o różnej energetyczności pomocny jest wskaźnik wagi składnika na każde 1000 kcal energii metabolicznej karmy. Karmy o większej zawartości energii będą musiały mieć więcej składników odżywczych w celu zaspokojenia potrzeb zwierzęcia.

Podobają się recenzje? Będziemy wdzięczni za udostępnienie 🙂 Dzięki!

Jesteśmy też na facebooku!

Fish4dogs

Podobają się recenzje? Będziemy wdzięczni za udostępnienie 🙂 Dzięki!

Jesteśmy też na facebooku!

Omówienie składu

W tej części naszej recenzji przyjrzymy się bliżej składowi karmy jaki producent umieścił na opakowaniu. Wykresy pomogą Ci popatrzeć na skład bardziej obrazowo, co da Ci lepsze pojęcie o właściwościach karmy.

Zacznijmy od złej wiadomości. Karma jest konserwowana chemicznie. Ponadto niektóre składniki mogą powodować alergie u wrażliwych zwierząt. Dodatek olejów roślinnych może być niekorzystny dla zdrowia. Niestety opis składników sugeruje znaczny udział produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, co może oznaczać niską zawartość mięsa mięśniowego i cennych podrobów. Niestety mała różnorodność składników zwierzęcych może być minusem, ale jeśli mieszasz lub zmieniasz karmy, nie powinno to stanowić problemu.

Skład karmy ma również dobre strony, z których należałoby wymienić to, że ponad 95% składników jest naturalne. Oznacza to, że nie zostały one przetworzone przy użyciu substancji chemiczych, a jedynym sposobem ich przetworzenia mogły być procesy fizyczne (jak odparowanie wody), niezmieniające pierwotnego składu, lub niektóre procesy hydrolizy Ponadto składniki karmy są opisane w sposób niebudzący wątpliwości co do faktycznego stanu i pochodzenia. Procentowa ilość składników odżywczych spełnia zalecenia FEDIAF. Zawartość źródeł kwasów omega-3 DHA i EPA to również dobra wiadomość. Brak jest glutenu oraz zbóż mogących być przyczyną wielu problemów zdrowotnych.

Realny skład karmy

Specjalnie na potrzeby serwisu opracowaliśmy zaawansowane algorytmy analizujące skład, co pozwoliło nam na podjęcie próby odtworzenia rzeczywistej wagi surowców użytych do produkcji tej karmy, nawet jeśli producent nie podaje ich procentowego udziału. Tak mógłby wyglądać skład pokarmu gotowanego dostarczającego tyle samo składników odżywczych co 100g tej karmy(dowiedz się więcej).

ingredient,value,cat ziemniaki,51.2769,rs mączka z łososia,26.2387,zw łosoś,10.0324,zw skrobia grochowa,6.3525,rs olej z łososia,2.3924,zw pozostałe,3.7071,r

Tak prezentuje się skład po zrupowaniu składników należących do tej samej kategorii:

ingredient,value,cat ziemniaki,51.2769,rs ryby i produkty z ryb,36.2711,zw skrobia grochowa,6.3525,rs pozostałe,6.0995,r
Techniką często wykorzystywaną przez producentów jest rozdzielanie półproduktów tego samego pochodzenia na różne gatunki czy odmiany, aby półprodukty mięsne znalazły się na pierwszych miejscach listy składników (ang. ingredient splitting). Poddając skład karmy odwrotnemu procesowi dowiemy się co tak na prawdę może stanowić główną część pokarmu.

Obliczyliśmy również przewidywaną łączną

Dlaczego obliczona zawartość mięsa różni się od deklaracji producenta przeczytasz tu.

Omówienie wartości odżywczych

Białko

Karma zawiera 28.3% białka w suchej masie, (min.25% – maks.31.5%). Odpowiada to 70 g/1000kcal, czyli g/kg masy ciała dla psa o wadze kg (zmień).

Procentowa liczba nie mówi nic o jego jakości, ponieważ może pochodzić ono nie tylko z mięśni, ale i z innych części (np. z kopyt) lub z roślin, co znacznie obniżyłoby jego wartość. Z tego względu w celu zaspokojenia minimalnego zapotrzebowania, FEDIAF zaleca minimum 18% w s.m. oraz 21% w s.m. dla psów mniej aktywnych. Dla psów starszych ta wartość będzie jeszcze większa, ok. 25%.

Więcej o jakości białka w tej karmie przeczytasz w części Źródła i jakość białka.

Tłuszcz

Tłuszczu jest 13% w s.m. (10.9% – 17.4%). Odpowiada to 33 g/1000kcal, czyli g/kg masy ciała dla psa o wadze kg (zmień).

Karma może być nieodpowiednia dla psów z chrobami trzustki lub wątroby, ze względu na ilość tłuszczu.

Więcej o tłuszczu zawartym w tej karmie przeczytasz w części Źródła tłuszczu.

Karma zawiera sporo tłuszczu jednak jego ilość może być niewystarczająca dla niektórych psów bardzo aktywnych np. zaprzęgowych lub pracujących.
Więcej o energii z tłuszczu i białka w tej karmie przeczytasz w części Energia

Węglowodany

Obliczona ilość węglowodanów wynosi 48.4% w s.m. (36.7% – 57.8%). Odpowiada to 121 g/1000kcal. Mimo że ilość węglowodanów w diecie psów jest częścią wielu sporów uważamy, że w karmie jest ich zbyt dużo.

Według badań naukowych, węglowodany w diecie dzikich psów stanowią ok. 5-10%, dlatego dorosłe i zdrowe psy nie wymagają w diecie tylu węglowodanów, a nawet psy mogą całkowicie się bez nich obejść, ponieważ glukozę jako źródło energii organizm psa potrafi wytworzyć z białka. Nadmiar węglowodanów o wysokim indeksie i ładunku glikemicznym może też powodować szereg problemów behawioralnych i problemy z pamięcią. Wyjątkiem, kiedy duża podaż węglowodanów jest przydatna, mogą być psy sportowe, których wysiłek jest intensywny i krótkotrwały, np. agility, flyball, wyścigi chartów. Poza tym wyjątkiem, jedynym uzasdnieniem wysokiej zawartości węglowodanów w karmach komercyjnych są względy ekonomiczne – węglowodany ze zbóż są najtańsze, lub zdrowotne – w karmach dla psów chorych o specjalnych wymaganiach.

Więcej o energii z węglowodanów dowiesz się w części Energia

Popiół

Zawartość popiołu to 7.6% w s.m. (6.5% – 8.7%). Jest to dość dużo co będzie skutkowało większym uczuciem sytości u psa.

Popiół to nic innego jak minerały, głównie związki wapnia, fosforu, żelaza, miedzi, manganu, cynku. Nie stanowi źródła energii i może wpływać na uczucie sytości. Dobre jakościowo karmy cechuje niska zawartość popiołu poniżej 7%. Popiół wpływa na strawność, jego wyższe wartości w suchych karmach z reguły wskazują na gorsze składniki.
Włókno

Zawartość włókna wynosi 2.7% (0.9% – 4.6%). Jest to optymalny poziom. Wpływa na maksymalną możliwą strawność karmy, która jest wysoka

Jest to parametr określający maksymalną strawność karmy, ponieważ wpływ na strawność ma bardzo dużo czynników jak zawartość włókna, popiołu oraz jakość składników, szczególnie białka, łącznie z osobniczymi cechami zwierzęcia, jego stanem zdrowia, wiekiem itp. W przypadku karm niskiej jakości, rzeczywista wartość będzie niższa, a dla karm wysokiej jakości – wyższa. Badania pokazały, że średia strawność karm suchych wynosi 81% dla białka, 85% dla tłuszczu i 79% dla węglowodanów, dlatego powstał pogląd, że powinno się wybierać karmy o strawności przynajmniej 80%. W przypadku karm najwyższej jakości zmierzona strawność wynosiła odpowiednio 89%, 95% i 88%.

Podobają się recenzje? Będziemy wdzięczni za udostępnienie 🙂 Dzięki!

Jesteśmy też na facebooku!

Energia

Energia metaboliczna (wg NRC2006a):
Jest to energia jaką zwierzę zużywa na procesy metaboliczne, regulację temperatury, procesy trawienia i aktywność fizyczną. Tutaj została obliczona na podstawie zaawansowanych wzorów opracowanych przez Narodową Radę Badań Naukowych USA (ang. National Research Council), które uznawane są za standard w branży będąc najbliższymi rzeczywistości.
369 kcal/100g
Rozkład energii ze składników odżywczych
W tym wykresie kluczowy jest stosunek energii pozyskanej z białka do energii pozyskanej z tłuszczu. Badania naukowe wykazały, że psy instynktownie wybierają pokarm, w którym w/w stosunek leżał w górnej granicy zakresu 0.6 – 0.9, a energia z węglowodanów była mniejsza niż 10%.
Stosunek energii z białka do tłuszczu wynosi 0.9 (mieści się w zalecanym zakresie), a stosunek procentowej ilości tłuszczu do białka to 46%.
0.9

Energia z białka, tłuszczu i węglowodanów jest odpowiednia dla psów sportowych, których wysiłek jest intensywny i krótkotrwały, np. agility, flyball, wyścigi chartów. Natomiast rozkład energii jest nieodpowiedni dla psów sportowych i pracujących, których wysiłek jest intensywny i długotrwały, na przykład wyścigi psich zaprzęgów, zaganianie, polowanie.

Źródła i jakość białka

W dobrej recenzji nie może zabraknąć analizy pochodzenia i jakości białka, które jest najważniejszą i najdroższą składową pożywienia.

Jakość i pochodzenie ma duży wpływ na utrzymanie dobrej kondycji zwierzęcia oraz smakowitość karmy. Badania naukowe potwierdzają, że białko zwierzęce ma przewagę nad roślinnym. Jak już pewnie wiesz, psy to oportunistyczni mięsożercy dlatego tak ważne jest, aby białko pochodzenia zwierzęcego stanowiło 100% białka zawartego w karmie, co gwarantuje odpowiednią podaż aminokwasów, których zawsze brakuje w roślinach. Niższa wartość biologiczna białka będzie skutkowała zwiększonym zapotrzebowaniem na ten składnik oraz większą produkcją szkodliwych ubocznych produktów przemiany materii, a w skrajnych przypadkach chorobami, zanikiem mięśni i pogorszeniem stanu zwierząt chorych (np. ostra lub przewlekła niewydolność nerek).

Bazując na danych od producenta oszacowaliśmy procent pochodzenia tego najważniejszego składnika karmy.

Po wykonaniu obliczeń okazuje się, że karma może zawierać 82 procent białka pochodzenia zwierzęcego, resztę stanowi białko roślinne. Przekłada się to na 23% białka zwierzęcego w suchej masie, w porównaniu do 28% całkowitej ilości białka w s. M.

Nie mniej ważna jest jego wartość określona m.in. przez profil aminokwasowy i biodostępność.

Większość tych parametrów bada się w laboratorium z wykorzystaniem psów. My, tak samo jak robią to producenci nietestujący karm na zwierzętach, możemy tylko z grubsza oszacować jego jakość na podstawie średnich parametrów składników dostępnych w wielu badaniach naukowych oraz wpływu sposobu produkcji karmy. Przykładowo produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego (np. “kurczak”) w stosunku do mięsa (np. “mięso z kurczaka”, “wątroba”) będą mieć niższą jakość białka ze względu na wysoki udział tkanki łącznej (kolagen) i kości, podobnie ze składnikami świeżymi vs suszonymi (np. mączki), które są dwukrotnie poddawane działaniu wysokiej temperatury co wpływa na ich wartość.

Większość białka zwierzęcego pochodzi z produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i z przetworzonego białka zwierzęcego (PAP) co oznacza, że powinno dostarczyć Twojemu psu wszystkie niezbędne aminokwasy i mieć dość wysoką wartość biologiczną, ale niższą niż mięso i podroby.

Karma zawiera 3 źródła tego składnika pokarmowego, w tym 1 pochodzenia roślinnego.

Składniki dostarczające białko zwierzęce:

  • łosoś ( udział ok. 73% )
  • digest ( ok. 9% )

Źródła tłuszczu

Karma nie zawiera dodanego tłuszczu zwierzęcego, co oznacza, że jedynym źródłem tłuszczu jest tłuszcz naturalnie występujący w mięsie i produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego.

Niekorzystny może być występujący w składzie olej roślinny, który dostarcza głównie kwasy omega-6 występujące już naturalnie w tłuszczu zwierzęcym, a w szczególności zwierząt hodowlanych wykorzystywanych w produkcji karm. Jego ilość może zaburzyć proporcje kwasów omega 3 do omega 6, co ma niekorzystny wpływ na zdrowie. Organizmy psów nie są w stanie przetworzyć kwasów tłuszczowych pochodzenia roślinnego do kwasów omega-3 DHA i EPA w wystarczającej ilości, a ich wykorzystanie jest obraczone produkcją szkodliwych związków (wolne rodniki itp.), które powodują stany zapalne organizmu, nowotwory, choroby skóry. Przewagę będą mieć tutaj oleje rybne, które m.in. zmniejszają stany zapalne, pozytywnie wpływają na pracę narządu wzroku ora mózgu.

Na plus trzeba zaliczyć dużą zawartość kwasów omega-3 (DHA i EPA) pochodzących z ryb i olejów rybnych, które m.in. zmniejszają stany zapalne, pozytywnie wpływają na pracę narządu wzroku oraz mózgu.

Dodatki

cynk (uwodniony chelat aminokwasowy) 600 mg; miedź (uwodniony chelat aminokwasowy) 30 mg; wapń (jodek bezwodny) 2,5 mg; przeciwutleniacze (stabilizowane rozmarynem i ekstraktami bogatymi w witaminę e)

Opis składników

Łosoś
Całe ryby lub ich części. Zwykle są to odpady po oddzieleniu mięsa przeznaczonego do spożycia przez ludzi (np. Ości, płetwy, głowy, wnętrzności z treścią pokarmową, rozpuszczalne frakcje ryb), co zwykle skutkuje obniżeniem jakości i wartości biologicznej białka w stosunku do białka z mięsa. Części inne niż mięso mogą gromadzić więcej toksycznych substancji i metali ciężkich.

Ziemniaki
Produkt suszony – po nawodnieniu będzie go kilka razy więcej. Popularny składnik w karmach bezzbożowych, źródło dobrych węglowodanów i niewielkiej ilości białka.

Mączka z łososia
Całe ryby lub ich części. Zwykle są to odpady po oddzieleniu mięsa przeznaczonego do spożycia przez ludzi (np. Ości, płetwy, głowy, wnętrzności z treścią pokarmową, rozpuszczalne frakcje ryb), co zwykle skutkuje obniżeniem jakości i wartości biologicznej białka w stosunku do białka z mięsa. Części inne niż mięso mogą gromadzić więcej toksycznych substancji i metali ciężkich. Po odjęciu prawie całej wody stanowi skondensowane źródło białek, zwykle 3-4 razy więcej niż produkt świeży. Składnik opisany jako dehydratyzowany, suszony, sproszkowany lub odwodniony najczęściej występuje w postaci mączki i jest konserwowany chemicznie. Determinuje mniejszą smakowitość karmy niż mięso świeże. Ze względu dwukrotne przetwarzanie w wysokiej temperaturze następuje powstawanie bardzo szkodliwych dla psów i kotów tzw. Końcowych produktów zaawansowanej glikacji, jednak spadek wartości odżywczych jest bardzo mały.

Skrobia grochowa
Źródło węglowodanów z grochu, głównie amylozy, zawiera tylko śladowe ilości białka roślinnego. Stosowany jako tanie źródło energii, a karmach bezzbożowych również jako “klej” do formowania granulek (w zamian glutenu).

Olej z łososia
Bogate źródło kwasów omega-6 i omega-3, głównie DHA i EPA, charakteryzujące się najwyższą biodostępnością. Zawiera duże ilości witaminy A i D. Oleje z ryb mają szereg właściwości prozdrowotnych. Mają działanie antynowotworowe, pomagają leczyć choroby układu krwionośnego, reumatyzm, poprawiają ukrwienie mózgu, wspomagają układ odpornościowy i wiele innych. Wraz ze wzrostem podaży oleju rybnego, rośnie zapotrzebowanie na witaminę E. Olej rybny, w zależności od pochodzenia ryb, może bardzo różnić się jakością, świeżością i stosunkiem kwasów omega-3 do omega-6. Może zawierać znaczne ilości metali ciężkich, dioksyn i innych toksyn. Pod tym względem lepszym źródłem DHA i EPA od oleju rybnego i oleju z kryla jest fitoplankton i zooplankton.

Wyciąg z łososia
Hydrolizowane białko stosowane zwykle w małych ilościach w celu poprawy i wzmocnienia smaku. Zawiera glutaminian sodu, co w wynika z technologii produkcji. Do produkcji hydrolizatów używa się kilku metod (kwasowa, zasadowa, enzymatyczna i mikrobiologiczna) co powoduje, że poszczególne aminokwasy mogą ulegać zniszczeniu. W przypadku polepszaczy smaku (digest) stosuje się najtańszą metodę kwasową powodującą zniszczenie większości aminokwasów. Są to białka rozbite na małe cząsteczki (peptydy) o wyskiej przyswajalności (min. 90%). Hydrolizowane białko jest często stosowane w karmach dla alergików, ponieważ peptydy nie wywołują reakcji alergicznej, oraz w karmach dla niejadków ze względu na szczególne walory smakowe. Hydrolizat jest kontrowersyjnym składnikiem, ponieważ jest produkowany głównie z produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego o niskiej wartości biologicznej białka, np pióra, rogi, głowy itp. W zależności od metody produkcji (kwasowa, zasadowa, enzymatyczna i mikrobiologiczna) poszczególne aminokwasy mogą ulegać zniszczeniu, co może powodować braki w zestawie niezbędnych aminokwasów. Najtańsza metoda służy produkcji polepszaczy smaku (digest) i powoduje zniszczenie większości aminokwasów. Natomiast najdroższe metody nieuszkadzające aminokwasów wykorzystuje się do produkcji hydrolizatów o wysokiej wartości biologicznej białek. Dodatkowo, w wyniku reakcji chemicznych powstaje glutaminian sodu – owiany złą sławą wzmacnacz smaku. Producent nie ma wymogu informowania o tym fakcie. Mimo wszystko, produkt ten może być bardzo odżywczy jeśli producent użył wysokiej jakości półproduktów, np tusze lub całe zwierzęta, mięsne kości, a nawet mięso czy podroby (hydrolizowane wątróbki często są wykorzystywane jako naturalny aromat).

Pozostałe składniki
są w na tyle małych ilościach, że wątpliwe jest aby miały jakiekolwiek znaczenie prozdrowotne.

Są jednak wyjątki:

Mączka z kryla
Składnik o trudnej do ocenienia jakości (nie dotyczny półproduktów typu human-grade). Mogą się w nim znajdować wyłącznie produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego kategorii trzeciej, czyli nieprzeznaczonych dla ludzi (Rozporządzenie nr 68/2013), łącznie z piórami, dziobami, kopytami, łbami, jednak często są to całe tusze lub ich części, czyli pozostałości po oddzieleniu mięsa przeznaczonego dla ludzi. Składnik może być bogaty w wysokiej jakości białko pochodzące z mięsa i mięsnych kości, jak również zawierać białko niskiej jakości. Niższa jakość składnika będzie wpływała negatywnie na strawność białka i wchłanianie ważnych składników odżywczych, np. Tauryny, której niedobór prowadzi do chorób serca. Uważamy, że gdyby pod tym określeniem kryło się mięso, producent by to wyraźnie zaznaczył.

Ekstrakt drożdżowy
Są pozostałością po produkcji alkoholu. Chętnie dodawane do karm, gdyż uważa się, że mają wiele właściwości prozdrowotnych. Zawierają dużo mannooligosacharydów (MOS) i beta-glukanów, które mogą stymulować układ odpornościowy. Dodawane również w celu zwiększenia smakowitości karmy (zawierają naturalny glutaminian sodu). Mają stosunkowo dużo witamin z grupy B (poza wit. B12), jednak karmy mogą zawierać zbyt małe ilości, żeby miało to duże znaczenie dla zdrowia, szczególnie dla dużych psów. Niektóre gatunki drożdży są posądzane o wywoływanie chorób skóry i alergie. Zawierają też dużo puryn i w nadmiarze (ok. 10%) mogą przyczyniać się do powstawania kamieni nerkowych.

Podsumowanie

Fish4dogs Superior Adult Complete jest karmą suchą ekstrudowaną. Na plus trzeba zaliczyć dużą zawartość kwasów omega-3 (DHA i EPA) pochodzących z ryb i olejów rybnych. Głównym źródłem białka są: łosoś, ziemniaki i digest, a profil składników odżywczych jest dość dobry dla przeciętnego psa, spełnia minimalne zalecenia FEDIAF.

Bibliografia